Real life role playing op de werkvloer
Kan ik mezelf meenemen naar mijn werk? Dat is al mijn hele werkende leven mijn zoektocht. Omdat ik als starter in het bedrijfsleven al snel ontdekte dat ik mijzelf in een bepaalde “vorm” diende te wringen. Er waren duidelijke (vaak ongeschreven) regels over wat een professional is en vooral: zou moeten zijn.
Omdat ik ambitieus was én er graag bij wilde horen, heb ik mijn uiterste best gedaan om in die vorm te passen. Dat betekende dat ik een deel van mezelf thuis liet en de rol speelde van professional.
Succesrecept voor ongelukkige mensen in ongelukkige organisaties
Ik ben dit fenomeen gaan zien als een van de grootste drama’s in de zakelijke wereld (binnen het onderwijs spelen vaak andere knelpunten, is mijn ervaring). Het spelen van een rol of opzetten van een professioneel masker maakt veel meer kapot dat je misschien denkt. Het masker gaat namelijk 9 van de 10 keer over:
rationeel zijn
weloverwogen
daadkrachtig / doortastend
doelgericht / vastberaden
sterk zijn en je nooit van je stuk laten brengen
Zaken als kwetsbaarheid, gevoeligheid, intuïtie en twijfel krijgen geen plaats. En fouten maken is zeker geen optie! Daarmee kan je namelijk niet de carrière ladder beklimmen. En wordt je nooit de eindbaas.
Overlevingsstrategieën voor op het werk
Wanneer mensen een rol spelen, niet eerlijk hun hart uitspreken en strategieën gaan verzinnen om elke dag te overleven, wordt het minder leuk op het werk. Zo ontstaan organisaties waar intriges, bureaucratie, politieke spelletjes en interne concurrentie vrij spel hebben. Wat regeert is angst, wantrouwen en controle. Wat een fantastische voedingsbodem is voor stress en burn-out.
Met z’n allen een stukje opvoeren in de vergadering
Ergens in 2007 zat ik als merkstrateeg in een strategiemeeting bij een grote multinational. De meeting ging over de beste merkstrategie van het bedrijf en alle mensen met belangrijke functietitels waren aanwezig. Denk aan de directeur strategie, de marketingdirecteur, de communicatiedirecteur, de afdelingsmanager en de CEO. Wat zichtbaar was in de meeting, was dat alle deelnemers met name bezig waren met het zo mooi mogelijk vertellen van hun eigen verhalen en standpunten. Wat ik voelde was dat we met z’n allen een toneelstukje opvoerden. We droegen allemaal een masker. Alle deelnemers hadden hun eigen belangen en die waren voelbaar in de onderstroom: “Hoe kom ik het beste over? Hoe krijg ik mijn zin? Hoe scoor ik binnen dit project?“ Dat was voor mij het moment dat ik besloot dat ik hier niet meer aan mee wilde doen.
Het is tijd voor anders organiseren
Ik denk dat het anders moet en kan. Met respect voor wat er al is, en het aanwakkeren van verlangen voor wat er zou kunnen zijn. Kunnen we bezielde organisaties creëren waarbij mensen hun hele zelf mee kunnen nemen? Waar onze talenten kunnen bloeien en ruimte is voor experimenten. Waarin meeting écht ergens over gaan en mensen elkaar echt verstaan. Waar gevoel net zo belangrijk is als daadkracht en een scherpe geest. Organisaties waarin mensen zich vrij kunnen bewegen in het uitoefenen van hun vak. Ik geloof erin dat geluk groeit wanneer mensen de regie over hun werk kunnen vergroten en meer zelf kunnen beslissen wat de best aanpak is.
Een nieuw organisatie model komt op: Cyane organisaties
Er is iets spannends gaande in de wereld van organisaties. Op verschillende plekken duiken nieuwe organisatievormen op. Vaak weten ze dat niet eens van elkaar. Dus het lijkt helemaal vanzelf te ontstaan. Vanuit het perspectief dat organisatievormen een uiting zijn van de fase van menselijke evolutie waarin we ons bevinden, kan je concluderen dat we collectief in een transformatie zitten. Een transformatie naar meer bewustzijn, waarbij we ons meer laten leiden door ons innerlijke kompas. We checken onze beslissingen op juistheid door ons naar binnen te richten: “Is dit de juiste beslissing? Ben ik trouw aan mezelf? Doe ik hiermee de juiste dingen? Is dit goed voor de wereld?”
Kenmerken van Cyane organisaties
Frederic Laloux schrijft hierover in zijn boek Reinventing Organisations. Hij onderzoekt nieuwe organisatie vormen waarin mensen met veel meer plezier en bezieling werken. Laloux noemt de nieuwe vormen van organiseren Cyaan. Cyane organisaties laten drie belangrijke doorbraken zien:
Zelforganisatie: werken vanuit gelijkwaardigheid zonder hiërarchie. Het eigenaarschap ligt waar het hoort: bij de professional. Voor meer werkgeluk en wendbaarheid in het omgaan met veranderingen. Professionals die met beroepstrots echt hun vak kunnen uitoefenen, zonder dat ze gesmoord worden in controle, regelgeving, en protocollen.
Heelheid: in Cyane organisaties word je uitgenodigd om je hele zelf mee te nemen naar je werk ipv een beperkt ‘professioneel ik’. Hier wordt actief aan gewerkt middels diverse praktijken.
Evolutief doel: in plaats van de toekomst (met KPI’s) te beheersen worden mensen uitgenodigd om te werken vanuit ‘de bedoeling’ (missie) van zichzelf en van de organisatie. Er is ruimte om vanuit die bedoeling initiatieven te laten ontstaan. Waardoor een meer organische ontwikkeling plaatsvind in plaat van een gestuurde.
Ontmaskeren
Deze verschuiving in hoe we organiseren biedt heel veel nieuwe mogelijkheden. Want hoe zou het zijn als je zonder masker naar je werk kan? Als je alles wat je in huis hebt mee mag nemen naar de zaak? Wanneer samenwerken ook een warm bad kan zijn. Als je zelf regie hebt over de beste manier waarop ‘de bedoeling’ wordt gerealiseerd? Heb je het dan meer of minder naar je zin?