Burnout is letterlijk verbranden - tips om niet op te branden

@rt Guduru Ajay Bhargav

In mijn zoektocht naar puzzelstukjes over hoe je vitaal, energiek en fijn kunt leven en werken stuitte ik een aantal jaren geleden op de meer alternatieve geneeskunsten. Het startte met een haptonoom toen ik op 21 jarige leeftijd praktisch was opgebrand op de Rotterdamse dansacademie.

De haptonoom leerde mij hoe je je eigen ruimte kunt creëren los van de ander. En hoe je grenzen kunt voelen. Ik zal nooit vergeten dat ze tegen mij zei: ‘Als je ergens bent en je voelt je niet fijn, dan mag je ook gewoon weggaan’.

Ten onder gaan aan je eigen succes 

Jaren later op het hoogtepunt van mijn zakelijke carrière, trof ik mijzelf weer op een punt waar de energie op raakte. Mijn toenmalige leidinggevende zei heel poëtisch: “Je gaat aan je eigen succes ten onder”. Ik kreeg een coach, die mij inwijdde in de wondere wereld van meditatie en leren luisteren naar het fluisteren van je lichaam. Omdat ik veel op pure kracht en doorzettingsvermogen deed, was dit een hele bevreemdende gewaarwording. Hoezo moest ik verstillen en vertragen? Dan zou ik toch veranderen in een slome, saaie slak?

Je vraagt een tijger toch niet om meer een slak te zijn?

Dat was precies wat ik toen dacht. 36 jaar, rete ambitieus en al flink op weg naar wat je een leuke carrière zou kunnen noemen. Dol op mooie kleding en dito schoenen. Een dag niet mooi aangekleed was een dag niet geleefd. En ondanks dat ik enorm genoot van mijn werk en leven brandde ik ook een beetje op. Gelukkig was ik er op tijd bij, dus een burn-out is het nooit geworden. Ik veerde best leuk terug en ben vervolgens de rest van mijn leven bezig gebleven met het managen van mijn energie. 

Ook als coach houd me dat dagelijks bezig, gezien ik heel veel coachees tref die worstelen met hun energie. Bij voorkeur begeleid ik hun net vóór ze opbranden, zorgvuldig navigerend weg van de afgrond. Zodat ook zij leuk terugveren. En hoewel er een duidelijke rode draad zit in welke interventies werken, is toch iedereen weer net even anders. 

Burn-out preventie

Stap één is wel altijd een check van hoe het met iemand gaat op het fysieke gebied: slaap, eten, bewegen en ademhaling. Dit is namelijk ons fundament. Ik kwam er al snel achter dat als je iets preciezer wil weten hoe het met je gaat, of wat er eventueel uit balans is, dat het alternatieve circuit meer te bieden hebben dat de spreekwoordelijke bloedtest via de huisarts. Dat laatste is ook belangrijk om te doen, wanneer je je niet goed voelt, maar laat niet altijd de oorzaak van je disbalans zien. Ik slaag altijd met vlag en wimpel bij de huisarts, hoe rot ik me ook voel. Dus diepgaander inzicht in de oorzaak van ernstig energiegebrek, ben ik ergens anders gaan zoeken. Zo gaven metingen bij de orthomoleculaire voedingsdeskundige en de mesoloog zeer precieze handvatten, en leverde een bezoekje aan een Ayurvedische arts mij diepgaand inzicht.  Ayurveda is een Indiase gezondheidsleer die onder meer veel inzicht geeft in hoe energie bij ons werkt. En de invloed van levensstijl op onze energie.  

Te veel lucht maakt van vuur een bosbrand

Dus even terug naar de tijger, die geen slak wil zijn. Dat hoeft uiteraard ook niet. De Ayurveda heeft hier een boeiende kijk op:

burn-out is een gevolg van te veel lucht bij het vuur waardoor een bosbrand uitbreekt.

Te veel tijger energie gecombineerd met te veel activiteiten (lucht-energie) resulteert in verbranding. 

Ayurveda benoemt drie energietypes: Vata, Pitta en Kapha. Oftewel: het lichtvoetige, creatieve hert, de vurige tijger en de aardse olifant. Alle types zijn in elk mens aanwezig, maar vaak hebben een of twee de overhand. Een (dreigende) burn-out is bijna altijd het gevolg van te veel Pitta. Te veel vuur. Pitta is het ambitieuze type, dat graag wil winnen. Kenmerkend is het vuur waarmee deze mensen in het leven staan. Ze hebben vaak een scherp intellect en kunnen echt dingen voor elkaar krijgen. Een graag geziene gast in het bedrijfsleven. Een Pitta uit balans heeft letterlijk last van te veel vuur. Ze werken te hard, geven onvoldoende grenzen aan, willen presteren en scoren. In een competitieve omgeving, of als er veel nadruk ligt op carrière maken is de kans groter dat Pitta uit balans raakt. 

Cool down

Dus voel je je langzaam opbranden, grote kans dat je te maken hebt met te veel Pitta. Zelfs als dat niet je basistype is. Zo kwam ik erachter dat ik eigenlijk een olifant ben in de basis, die denkt dat zij een tijger moet zijn om mee te mogen spelen in deze wereld. Wat helpt bij teveel Pitta? Letterlijk afkoelen! Kalmeren, de natuur in, water, ontspannen en van je hoofd afdalen naar je hart. Koele dingen eten en drinken en letterlijk “zachter” werken. Van denken naar voelen. Wissel die tijger af en toe af met de slak. Dan kan je van beiden optimaal genieten.